De dunne darm
De dunne darm is een onderdeel van het spijsverteringsstelsel dat tussen de maag en de dikke darm ligt. De dunne darm is het langste deel van het spijsverteringsstelsel.
De hele dunne darm is voortdurend in beweging om de spijsbrij heen en weer te persen en fijn te malen. Dit gebeurt met behulp van de lengte- en kringspieren die zich in de wand van de dunne darm bevinden. Via grote hoeveelheden bloed- en lymfehaarvaten, gelegen in uitstulpingen van de darmwand (de darmvlokken), gaan bruikbare voedingsstoffen het bloed of de lymfe in. De dunne darm is bij mensen ongeveer zes meter lang en haalt de belangrijkste voedingsstoffen uit het genuttigde voedsel. Het contact oppervlak van de dunne darm is ongeveer 30 vierkante meter. De dunne darm wordt voornamelijk van zuurstofrijk bloed voorzien door de arteria mesenterica superior.
De dunne darm bestaat uit drie delen:
Twaalfvingerige darm of duodenum (ca. 12 duimbreedtes lang 0,25 m), waarvan de belangrijkste functie het neutraliseren van de pH is. Bij de uitgang van de maag zit een sluitspier. Dit wordt de pylorus genoemd. Deze laat het voedsel beetje bij beetje door naar het eerste deel van de dunne darm: de twaalfvingerige darm. Het voedsel is dan fijngemalen tot deeltjes ter grootte van ongeveer één millimeter. Behalve de gelijkmatige afvoer van voedsel naar de twaalfvingerige darm, zorgt deze sluitspier er ook voor dat de inhoud van de twaalfvingerige darm niet terugstroomt naar de maag.
Nuchtere darm of jejunum (ca. 2,5 m lang) en is het middelste deel van de dunne darm. Hij dankt zijn naam aan het feit dat wanneer iemand dood is, dit deel van de darm leeg is, 'nuchter' dus. Het wordt voorafgegaan door de twaalfvingerige darm (het duodenum) en gaat over in de kronkeldarm (het ileum). De nuchtere darm is ongeveer 2,5 meter lang.
In de nuchtere darm en de kronkeldarm vindt het grootste deel van de vertering en de opname van voedselbestanddelen plaats. De passage van het voedsel door de nuchtere darm en de kronkeldarm duurt 1 à 2 uren. Het zure vloeibaar gemaakte voedsel vanuit de maag wordt in de twaalfvingerige darm met het basische natriumwaterstofcarbonaat uit de alvleesklier omgezet in een neutrale tot licht basische (pH 7-9) vloeibare mix. In de nuchtere darm worden vervolgens vrijwel alle voedingsstoffen aan de vloeistof onttrokken, met behulp van enzymen in het darmsap.
Kronkeldarm of het ileum ( ca 3 m. lang) is het laatste deel van de dunne darm. De kronkeldarm wordt zo genoemd omdat de ongeveer 3 meter lange darm gekronkeld in de buikholte ligt. Hij wordt voorafgegaan door de nuchtere darm (het jejunum) en wordt gevolgd door de dikke darm. Op de overgang van de kronkeldarm en de dikke darm bevindt zich de blindedarm (het caecum).
Functies
De dunne darm vervult meerdere functies namelijk:
- verteren van voeding
- absorberen van splitsingsproducten, water en vitamines
- verdediging door middel van antilichamen
- doorvoeren van nutriënten
productie van neuroendocriene peptiden (peptidehormonen), bijvoorbeeld cholecystokinine dat wordt aangemaakt in gespecialiseerde epitheelcellen (enteroendocriene cellen) in de wand van de twaalfvingerige darm
In de twaalfvingerige darm wordt de spijsbrij vermengd met spijsverteringssappen. Deze zijn aangemaakt in de alvleesklier (alvleeskliersap) en in de lever (galvloeistof). De spijsverteringsenzymen in alvleeskliersap zijn nodig voor een goede vertering van vetten, eiwitten en suikers. In galvloeistof zitten stoffen die een belangrijke functie hebben bij het emulgeren van spijsvetten. Deze kunnen hierdoor verder afgebroken worden als onderdeel van de vertering. De dunne darm maakt zelf ook een klein deel van de spijsverteringsenzymen aan.