Artikelindex

Info soorten sondevoeding

 

Als het niet meer lukt om op de normale manier alle benodigde calorieën binnen te krijgen zal er een oplossing gevonden moeten worden om te voorkomen dat je lichaam in een toestand van ondervoeding raakt. Dat is vaak het moment waarop de diëtist met een aangepast voedingsschema komt en wanneer dat ook niet voldoende helpt zal er sondevoeding worden voorgeschreven. Sondevoeding is een vloeibare voeding die rechtstreeks in het spijsverteringskanaal wordt toegediend via een sonde

In het rechter menu vindt je informatie over verschillende soorten sondevoeding


 

Verschillende soorten sondevoeding

Net zoals er veel verschillende mogelijkheden zijn om sondevoeding toe te dienen, zijn er ook erg veel verschillende soorten voedingen. Welke voeding voor jou en jouw ziektebeeld geschikt is, wordt altijd door je arts of diëtist bepaald.

Soort sondevoeding

Sondevoeding is vloeibare voeding die per sonde, rechtstreeks in de maag, duodenum of jejunum toegediend kan worden. Sondevoeding kan in twee groepen gedeeld worden: Polymere en Monomere voeding. Beide voedingen bevatten, mits er voldoende van wordt toegediend, de gemiddelde dagelijkse behoefte aan voedingsstoffen en energie. De voedingen bevatten ook alle nodige vitamines, mineralen en sporenelementen. Dat de voeding in twee groepen, polymeer en monomeer, verdeeld kan worden, heeft te maken met de vorm waarin eiwitten, vetten en koolhydraten in de voeding voor komen.

Polymere sondevoeding

De eiwitten, vetten en koolhydraten in polymeren sondevoeding zijn nog geheel intact, de moleculen zijn dus nog van ware grote. Polymere voeding wordt voorgeschreven aan mensen, bij wie een normale vertering en resorptie (opname) aanwezig is, dus mensen waarvan het verteringsstelsel nog goed functioneert.

Monomere sondevoeding

Bij monomere sondevoeding zijn de eiwitten, vetten en koolhydraten al voor verteerd, dat wil zeggen dat de moleculen heel erg verkleind zijn. Dit maakt dat de voeding makkelijker door het lichaam opgenomen en verteerd kan worden. Monomere sondevoeding is geschikt voor patiënten met verterings-en/of resorptiestoornissen. Er is nog een speciale groep van de monomere voedingen, namelijk de oligomere voedingen. Deze voeding bestaat net als de monomere voeding uit eiwitten, koolhydraten en vetten die al voor verteerd zijn maar bij oligomere voedingen zijn de moleculen minder klein.
In deze twee categorieën zijn er ook weer allerlei verschillende voedingen met een andere samenstelling en voor verschillende doelgroepen:

Voeding met een (erg) verhoogd eiwit gehalte

Deze voeding wordt voorgeschreven bij mensen met metabole stress, dat wil in het kort zeggen dat je lichaam een tekort aan eiwitten heeft. Mensen die ziek zijn, breken meer eiwitten af dan gezonde mensen. Je lichaam heeft dan extra eiwitten nodig om herstel te “versnellen” en het tekort aan eiwitten aan te vullen. Voeding met een erg verhoogd eiwit gehalte wordt vaak voorgeschreven aan mensen:

• Bij wie eiwit inname onvoldoende is;
• Bij wie eiwit behoefte groter is, door ziekte of operatie;
• Of waarbij er sprake is van afname van de spierkracht.

Voeding met een verhoogd eiwit gehalte en arginine

Net als voeding met een erg verhoogd eiwit gehalte, wordt deze voeding voorgeschreven bij mensen met een tekort aan eiwitten. Deze voeding bevat ook arginine, dit is een groeihormoon dat zorgt voor:

• Het opbouwen en het onderhoud van spieren;
• De vorming van sterke botten;’
• Het reguleren van het metabolisme door vet te verbranden;
• Het reguleren van de bloedsuikerspiegel.

Voeding met een verhoogd eiwit gehalte en arginine wordt vaak voorgeschreven bij mensen met doorligwonden (Decubitis).

Semi-elementaire en vetarme voeding

Deze voeding wordt vaak voorgeschreven bij mensen met ernstige vertering– en/of absorptiestoornissen, waarbij (vaak) intacte voedingsstoffen niet worden verdragen. Semi-elementair en vet arme voeding, is een licht verteerbare sondevoeding. Een deel van de voeding is al voor verteerd, dit betekend dat de eiwitten al zijn gesplitst waardoor de voeding makkelijker op te nemen is door het lichaam.

Voeding  met een normaal of verhoogd energie gehalte

Sondevoeding met een normaal of verhoogd energie gehalte, wordt vaak voorgeschreven bij patiënten waarbij het voeden via de normale weg niet of moeizaam gaat en bij patiënten die door ziekte extra voeding nodig hebben. In deze voeding zitten alle voedingsstoffen die iemand per dag nodig heeft. In de voeding met een verhoogd energie gehalte, zitten extra veel calorieën, deze voeding wordt vaak voorgeschreven, bij mensen:

• met ernstige ondervoeding;
• met COPD;
• Cystic Fibrosis;
• oncologische aandoeningen.

Complete voeding met een verlaagd energie gehalte

Deze voedingssamenstelling wordt vaak voorgeschreven bij patiënten voor wie complete voeding wel vereist is, maar het volume van de voeding zo klein mogelijk moet zijn. De groep patiënten die vaak met deze voeding in aanmerking komt, zijn patiënten:

• met een zeer lage energie behoefte;
• met een lage behoefte aan vocht, of een vocht beperking.

Geconcentreerde voeding met een normale energie en eiwitgehalte

Als men een vochtbeperking heeft maar de voedingsbehoefte normaal is, wordt er vaak voor deze samenstelling van voeding gekozen. Ook patiënten met hart-, lever- en nierfalen krijgen dit vaak voorgeschreven.

Voeding op soya basis

Bij patiënten die een lactose intolerantie of een koemelkallergie hebben, wordt voeding op soya basis voorgeschreven. Deze voeding bevat alle dagelijks benodigde voedingsstoffen, maar geen koemelk.

Vezelrijke of vezelarme voeding

De meeste van bovenstaande samenstellingen van voeding, kunnen zowel met als zonder vezels. Voeding met vezels is vaak zwaarder, maar heeft als voordeel dat het de darmwerking stimuleert en de kans op obstipatie kleiner maakt.


Sondevoeding in poedervorm

Nutrison Advanced Peptisorb Powder is een vetarme sonde- en drinkvoeding  waarvan de  samenstelling minder belastend is voor het maag- en darmkanaal. Eiwit in deze voeding is al in korte stukjes geknipt (korte-keten peptiden) waardoor dit makkelijker door het lichaam kan worden opgenomen in de darmen.  Nutrison Advanced Peptisorb Powder is in poedervorm en heeft een vanillesmaak. Wanneer je minder, of iets meer nodig hebt dan de standaard verpakking zou dit een oplossing kunnen zijn. Ook om mee te nemen op vakantie is poeder natuurlijk makkelijker dan de "normale" sondevoeding. Wel moet je dan kunnen beschikken over gekookt, schoon water.

Nutrison Advanced Peptisorb Powder is vezel- en glutenvrij. Bevat melk, soja.


Tips bij sondevoeding

Organisatie

Voordat sondevoeding thuis gestart kan worden moeten er eerst een aantal zaken zijn geregeld:
• Kan de patiënt het aan en/of is er voldoende mantelzorg;
• Continuïteit van zorg moet gewaarborgd zijn;
• Vergoeding van voeding en materialen;
• Goede mondelinge en schriftelijke instructies;
• Voeding en materialen op tijd leverbaar;
• Overdracht aan huisarts, thuiszorg en diëtist.
Afhankelijk van de afspraken binnen een werkveld (ziekenhuis en thuiszorg) kunnen dit taken zijn van de (huis)arts, voeding/transfer verpleegkundige en diëtist (ziekenhuis of thuiszorg). Voor het goed regelen van sondevoeding in de thuissituatie is samenwerking en afstemming tussen de verschillende disciplines uiterst belangrijk. In iedere regio zijn deze afspraken gemaakt en werkt men volgens opgestelde protocollen.

Vergoeding van voeding en materialen

Sondevoeding thuis wordt bij bepaalde indicaties vergoed door de ziektekosten verzekeraar. De diëtist en/of (huis)arts vragen de vergoeding voor de sondevoeding en bijbehorende materialen aan. De meeste ziekenhuizen hebben een voeding/transfer verpleegkundige die een belangrijke rol heeft bij het organiseren van sondevoeding thuis.

Voeding en materialen op tijd leverbaar

Sondevoeding en toedieningsmaterialen kunnen worden geleverd door de apotheek, je hebt daarvoor een recept van de arts of diëtist nodig. Echter vaker worden ze geleverd door facilitaire bedrijven. Deze firma´s zijn hierin gespecialiseerd en ze leveren het aan huis. Indien nodig leveren ze ook verpleegkundige zorg bij de toediening van de sondevoeding.

Voedingspomp

De voedingspomp wordt niet door de apotheek geleverd maar altijd door een facilitair bedrijf. De ziektekostenverzekeraar heeft veelal contracten en afspraken met deze bedrijven en bepaalt dus voor een groot gedeelte de soort pomp. Voor levering en vergoeding van de voedingspomp is een schriftelijke aanvraag van arts of diëtist noodzakelijk. De voedingspomp en de sondevoeding zitten in een rugzak, met als doel mogelijk te maken dat je de dagelijkse activiteiten kunt blijven doen.

Sondevoeding in bijzondere omstandigheden

Sondevoeding en sport
Zwemmen en sondevoeding geeft geen problemen. Zowel de neus/maagsonde als de PEG moeten goed afgesloten worden zodat er geen zwemwater in kan komen. 

Kort durend sporten

Bij kort durende sporten kan de sondevoeding gewoon worden afgekoppeld.

Duur sport

Bij duur sport zoals hardlopen, wielrennen en dergelijke kan de sondevoeding moeilijkheden opleveren. Doordat vloeibare voeding de maag snel verlaat, kunnen er veelvuldig maag- en/of darmklachten optreden. Wil je toch deelnemen aan duur sport, probeer dan van te voren extra voeding toe te dienen.

Met sondevoeding op vakantie

Met sondevoeding op reis of vakantie gaan is heel goed mogelijk. Van tevoren moet wel worden overwogen welk land het beste voor een vakantie in aanmerking komt. Door een telefoontje naar de fabrikant of leverancier van de sondevoeding kun je aan de weet komen of de sondevoeding in het vakantieland verkrijgbaar is en waar. Ook in het buitenland wordt de sondevoeding vergoed, wel is het aan te raden om een recept mee te nemen.

Wanneer de sondevoeding niet in het vakantieland verkrijgbaar, is zal de voeding moeten worden meegenomen en moet voor de voeding een medische verklaring worden aangevraagd bij de arts. Op vertoon van een medische verklaring mag bij de meeste luchtvaartmaatschappijen de sondevoeding als extra bagage vrij worden meegenomen. Ook wanneer met de auto naar het buitenland wordt gereisd is een medische verklaring noodzakelijk voor de douane.

Een andere oplossing kan zijn om de voeding in poedervorm mee te nemen. Let in het land van bestemming wel op de kwaliteit van het water waarin het poeder moet worden opgelost. Gebruik goed gekookt water, water uit gesloten flessen of mineraalwater. Checklist vakantie

Sondevoeding tijdens warme dagen

Bij warme zomerse temperaturen zal de sondevoeding, wanneer deze besmet wordt, veel sneller bederven. Bij hoge temperatuur (+ 30) is het aan te raden om de fles/pak sondevoeding korter aan te hangen dan normaal. Ook het tussentijds ontkoppelen van systemen en de voedingspomp dient zoveel mogelijk te worden beperkt. Indien een voedingspomp wordt gebruikt is het goed om wat koelelementen in de rugzak te doen. Het spreekt vanzelf dat elke dag een nieuw toedieningssysteem moet worden gebruikt.

Bij extreme hitte zijn meer vocht en zout nodig. Zeker wanneer er alleen sondevoeding wordt gebruikt is het noodzakelijk dit aan te vullen. Tussen de voedingen door kan gebruik worden gemaakt van bijvoorbeeld bouillon, zoutoplossing of ORS (te koop bij drogist of apotheek).

Mondverzorging bij sondevoeding

Een goede mondverzorging is belangrijk om ontstekingen en irritaties te voorkomen. De kans op ontstekingen is groter door de verminderde kauwactiviteit en speekselafvloed. Extra aandacht is dus zeker nodig als er naast de sondevoeding geen andere voeding wordt gebruikt. Tanden en tong moeten regelmatig worden gepoetst, minimaal 3 x daags. 

De lippen kunnen zo nodig worden ingevet met lippenbalsem.

Copyright © 2025 Maagdarmstoornis . Alle rechten voorbehouden.